Sendikamızın 22-23 Ağustos 2020 tarihlerinde gerçekleştirilen 9.Olağan Genel Kurul Toplantısında Genel Başkanlığa İpek KOÇYİĞİT, Genel Sekreterliğe Savaş GENÇAVCI ve Genel Mali Sekreterliğe Ali ABACI seçilmişlerdir.
Yine bu genel kurulda yapılan seçimlerde Denetim Kurulu Üyeliklerine Didem Ünal, Battal Kılıçaslan ve Hasan Aldemir, Disiplin Kurulu Üyeliklerine ise Edip Bülbül, Celalettin Göktaş ve Cengiz Akıncı
seçilmişlerdir.
9.Olağan Genel Kurulda alınan kararla önceki yönetim kurullarınca yürütülmekte çalışmaların bu çalışma döneminde de sürdürülmesi öngörülmüş olup, bu doğrultuda;
1)Kayıt dışı çalıştırılmaları nedeniyle Korona Virüs salgınında sosyal güvenlik haklarından yoksun kalan ve ilgili devlet organlarından hiçbir destek alamadıkları için adeta perişan olan müzik ve sahne emekçilerinin sosyal güvenlik haklarının etkin bir şekilde sağlanması,
2)Özgün mesleki ve çalışma koşulları nedeniyle, mevcut sosyal güvenlik sistemi kapsamında sanatçıların emeklilik hakkını elde etmeleri mümkün olmadığından, kamuda çalışan sanatçılar için öngörüldüğü şekilde, özel sektörde çalışan sanatçılara da yıpranma ve erken emeklilik hakkı verilmesi,,
3)Geçmişte kayıt dışı kalan çalışmalarının kayıt altına alınabilmesi için sanatçılara borçlanma hakkı tanınması,
4)Güzel Sanatlar İşkolunun ayrı bir işkolu olarak düzenlenmesi ve meslek sendikacılığına olanak sağlanması,
5)5244 sayılı kanunda değişiklik yapılarak Kültür ve turizm Bakanlığınca mağdur ve muhtaç duruma düşen müzik ve sahne emekçilerine maddi yardım yapılması ve müzik yapımlarına kredi desteği sağlanması,
6)Kültür Bakanlığı bünyesindeki Bandrol ve İşaretleme Fonlarında biriken nakitlerin sanatçı kuruluşlarına dağıtılması,
7)Belediyelerce toplanmakta olan Eğlence Vergilerinden sanatçı ve sanatçı kuruluşlarına da pay ayrılması,
8)Uluslararası hareket özgürlüğü sağlanması için ülkemiz müzik ve sahne sanatçılarına yeşil pasaport hakkı tanınması,
9)Müzik ve eğlence sektöründe görülen yoğun işsizlik nedeniyle yabancı müzik ve sahne sanatçılarının ülkemizdeki çalışmalarının önlenerek ülkemiz sanatçılarının çalışma alanlarının genişletilmesi,
10)Yine 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na aykırı bir şekilde eğlence yerlerinde müzisyen olarak çalışarak gerçek müzik ve sahne emekçilerinin
işsiz kalmasına neden olmalarının yanı sıra, devletin de önemli ölçüde vergi ve SGK’ nun prim kaybına neden olan sivil ve askeri kamu görevlilerinin bu sektörde yasa dışı çalışmalarının önlenmesi,
11)Korona Virüs salgınında kazanılan deneyimler ışığında hastalık, yaşlılık, sürekli ve geçici iş göremezlik, ölüm, salgın, doğal afetler, maddi sıkıntı, işsizlik durumlarında üyelerine karşılıksız yardım yapmak ve borç para vermek amacıyla Dayanışma ve Yardımlaşma Kooperatifi/Sandığı kurulması,
12)Üyeler arasındaki arkadaşlık ilişkilerinin ve dayanışmanın güçlendirilmesi, üyelerin boş zamanlarını bir arada etkin bir şekilde değerlendirebilmesi amacıyla lokal açılması, konularında gerekli çalışmalar Yönetim Kurulumuzca kararlılıkla sürdürülecektir.
Yönetim Kurulumuz; yukarıda belirtilen konuların yanı sıra, Unesco’nun Sanatçının Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararları ve Anayasanın Sanatın ve Sanatçının Korunması başlıklı 64. Maddesi doğrultusunda sendika üyelerinin çalışma ve sosyal güvenlik yasalarından kaynaklanan haklarının elde edilmesi ve geliştirilmesi için olanakları ölçüsünde yasama, yürütme ve yargı organları ile ilgili diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde gerekli tüm yasal girişim ve işlemleri yapmaya çalışacaktır.
Yukarıda sayılan tüm çalışmalarımızın etkin bir şekilde sürdürülerek başarıya ulaşması ancak Sendikamız üyelerinin inançlı, kararlı, sabırlı katkı ve destekleriyle mümkün olabilecektir.
Müzik-Sen Üyelerinin bilgisine sunulur.
Müzik-Sen Yönetim Kurulu
2020 Temmuz Ayı İşkolu İstatistiklerinde 10 Sıra Numaralı Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel sanatlar İşkolunda kurulu bulunan Sendikamızın sigortalı olarak gözüken üye sayısı ( 3 ) olarak ilan edilmiştir.
Bu durum da müzik sektöründeki kayıt dışı (sigortasız )çalışmanın boyutlarını açıkça göstermektedir.
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile (SGK) Sosyal Güvenlik Kurumu’ nun Dikkatine sunulur.
TARİH: 13/07.2020
SAYI : 2020/98
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU BAŞKANLIĞINA
NEVZAT TANDOĞAN CADDESİ NO:4
KAVAKLIDERE/ ANKARA
ŞİKAYETÇİ : (MÜZİK-SEN) MÜZİK VE SAHNE SANATÇILARI
SENDİKASI GENEL BAŞKANLIĞI
ESAT (AKAY) CADDESİ NO:25/4
AKAY/ANKARA
CEP TEL:0532 262 41 74
TEL:0312 425 00 44 FAKS:0312 417 86 71
SENDİKA KOD NO:06-SND-233
ŞİKAYET EDİLEN İDARE : AİLE,ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI
EMEK MAHALLESİ 17.CADDE NO:13 06520-EMEK/ANKARA
ŞİKAYET KONUSU :İşkolları Yönetmeliği’nde gerekli değişikliğin yapılarak 10 sıra numaralı Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar İşkolunun kapsamında bulunan güzel sanatlar alanının ayrı bir işkolu olarak düzenlenmesinin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına Tavsiye Edilmesi Hk
ŞİKAYETE ESAS BAŞVURULAR :1)Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına gönderilen 17.12.2019 gün ve 2019-255 sayılı yazımız.(Bakanlığa 19.12.2019 tarihinde tebliğ edilmiştir)
2)Çalışma Genel Müdürlüğüne gönderilen 07.05.2020 gün ve 2020-79 sayılı yazımız.(Çalışma Genel Müdürlüğüne 08.05.2020 tarihinde tebliğ edilmiştir)
İDARENİN ŞİKAYETE ESAS İŞLEMİ:1)Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünün 23.01.2020 gün ve 30131237-000-E.139057 sayılı yazısı.
2)Çalışma Genel Müdürlüğünce 07.05.2020 gün ve 2020-79 sayılı yazımıza 60 günlük yasal sürede karşılık verilmemiştir.
AÇIKLAMALAR :Sendikamız müzik ve sahne sanatçılarının meslek kuruluşu olup,05.09.1989 tarihinden bu yana üyelerinin mesleki, ekonomik, sosyal, kültürel hak ve çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi amacıyla faaliyet göstermektedir.
Sendikamızca; Ticaret, Büro, Eğitim, Güzel Sanatlar başlıklı 10 sıra numaralı işkolunun kapsamında yer verilen güzel sanatlar alanının, güzel sanatlar adı altında ayrı bir işkolu olarak düzenlenmesi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına başvuruda bulunulmuştur.
Ek:1)Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına gönderilen 17.12.2019 gün ve 2019/255 sayılı
Yazımızın ve PTT gönderi belgelerinin örneği (5 sayfa)
Bu başvurumuza Çalışma Genel Müdürlüğünce “söz konusu husus üzerine tüm konfederasyonların mutabakat sağlaması halinde talebiniz değerlendirilecektir” şeklinde karşılık verilmiştir.
Ek:2)Çalışma Genel Müdürlüğünün 23.01.2020 gün ve 30131237-000-E.139057 sayılı yazısının örneği
Bunun üzerine, Sendikamızca Çalışma Genel Müdürlüğünün söz konusu yazısının göz önünde bulundurularak ,güzel sanatlar alanının ayrı bir işkolu olarak düzenlenmesi konusundaki talebimizin değerlendirilerek sonuçtan Sendikamıza bilgi verilmesi amacıyla Disk, Hak-İş, Tisk ve Türk-İş Genel Başkanlıklarına başvuruda bulunulmuş ve bu konuda Bakanlığa da bilgi verilmiştir.
Ek:3)DİSK Genel Başkanlığına gönderilen 28.01.2020 gün ve 2020/8 sayılı yazımı ve PTT gönderi
Belgelerinin örneği (3 sayfa)
Ek:4)HAK-İŞ Genel Başkanlığına gönderilen 28.01.2020 gün ve 2020/9 sayılı yazımı ve PTT gönderi
belgelerinin örneği (3 sayfa)
Ek:5)TİSK Genel Başkanlığına gönderilen 28.01.2020 gün ve 2020/10 sayılı yazımı ve PTT gönderi
belgelerinin örneği (3 sayfa)
Ek:6)TÜRK-İŞ Genel Başkanlığına gönderilen 28.01.2020 gün ve 2020/11 sayılı yazımın örneği
Ek:7)Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına gönderilen 18.02.2020 gün ve 202/28 sayılı
yazımızın örneği (3 sayfa)
Ancak aradan üç ayı aşkın bir süre geçmesine karşın anılan konfederasyonlarca başvurularımıza karşılık verilmemesi üzerine, Sendikamızca konu hakkında Çalışma Genel Müdürlüğüne başvurularak güzel sanatlar alanının ayrı bir işkolu olarak düzenlenmesi konusundaki talebimiz yenilenmiştir.
Ek:8)Çalışma Genel Müdürlüğüne gönderilen 07.05.2020 gün ve 2020/79 sayılı yazımızın ve PTT gönderi belgelerinin örneği (4 sayfa)
Ancak idarece yasada belirlenen süre içerisinde bu başvurumuza karşılık verilmemesi nedeniyle Başkanlığınıza başvurma gereği doğmuştur.
Ülkemizdeki çalışma ve sosyal güvenlik ilişkilerini düzenleyen 4857 sayılı İş Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yapılan son düzenlemeler, özellikle müzik, sinema ve tiyatro alanlarında çalışan sanatçıların çalışma ve sosyal güvenlik ilişkilerinden kaynaklanan en temel haklarından dahi yararlanmalarını olanaksız hale dönüştürmüştür.
Sanatçılar aleyhine sonuçlar doğuran bu düzenlemelere ek olarak,6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve İşkolları Yönetmeliğinde yapılan düzenlemeyle, 2821 sayılı Yasayla yapılan düzenleme devam ettirilmiş ve aynı şekilde güzel sanatlar alanına ticaret, büro ve eğitim alanlarıyla birlikte 10 sıra numaralı işkolunun kapsamında yer verilmiş ve bu şekilde sanatçıların sendikal örgütlenme ve toplu iş sözleşmesi yapma haklarını kullanabilmelerini olanaksız hale getiren uygulama giderek ağırlaştırılarak devam ettirilmiştir.
Nitekim, sanatçılar 2821 sayılı Yasadan önce toplu iş sözleşmesi yapma haklarını kullanabilirken bu düzenlemeden sonra geçen 40 yılık sürede sanatçılar herhangi bir sendikal örgütlenme kapsamında toplu sözleşme haklarını kullanmaları mümkün olmamıştır.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ilan edilen 2020 Ocak ayı işkolu istatistiklerine göre Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar başlıklı 10 sıra numaralı işkolunun bünyesinde yaklaşık 3.811.060 işçi yer almakta olup, ülke genelinde güzel sanatlar alanında uğraş veren tüm sanatçıların toplam sayıları işkolu barajına ulaşamayacağından, bu alanda faaliyet gösteren bir sendikanın söz konusu sanatçıların tamamını bünyesinde örgütlese dahi, belirlenen barajı aşacak sayıya ulaşılması olanaklı değildir.
Diğer yandan, özgün çalışma koşulları nedeniyle10 sıra numaralı işkolunda örgütlü bulunan barajı aşan diğer sendikalar da güzel sanatları alanının temelini oluşturan müzik, sinema ve tiyatro alanlarında çalışan sanatçıların çalıştıkları işyerlerinde örgütlenmemekte ve bu sanatçıları bünyelerine almamakta olup, ülkemiz genelinde bunun bir tek istisnasının dahi gösterilmesi olanaklı değildir.
Bunun yanı sıra, güzel sanatlar alanında sayısal olarak önemli bir yer tutan müzik ve sahne sanatçıları fiilen 18 sıra numaralı Konaklama ve Eğlence Yerleri başlıklı işkolunun kapsamındaki işyerlerinde çalışmakta iken, diğer güzel sanat dallarının 10 sıra numaralı işkolunun kapsamında yer alması uygulamada önemli çelişki yaratmaktadır.
Ayrıca kamu çalışanlarının tabi olduğu 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu “memur” statüsündeki sanat çalışanlarının yer aldığı işkolu olan 6 no’lu “Kültür-Sanat İşkolu” ayrı bir işkolu olarak düzenlenmişken, özel sektörde çalışan “işçi” statüsündeki sanat çalışanlarının işkolu olan güzel sanatlar alanına ticaret, büro ve eğitim çalışanlarının yer aldığı 10 sıra numaralı işkolu kapsamında yer verilmesi karşısında tereddüde düşülmektedir.
Bütün bunların yanı sıra, ülkemizin de taraf olduğu Avrupa Soysal Şartı’nda çalışanlar ve çalıştıranların arasında ortak görüşmeler geliştirmeyi, toplu sözleşme yoluyla iş koşullarının düzenlenmesini, işverenlerin ve işveren sendikalarının işçi sendikalarıyla özgürce görüşmelerini akit taraflar için bir görev saymıştır.
Yine mevcut Anayasamızın Sendika Kurma Hakkı başlıklı 51.maddesinde çalışanların önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahip olduğu, Toplu İş Sözleşmesi Hakkı başlıklı 53. maddesinde, işçilerin ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahip oldukları ve Sanatın ve Sanatçının Korunması başlıklı 64.maddesinde devletin sanatı ve sanatçıyı koruması, değerlendirmesi ve desteklemesi öngörülmüş iken, ülkemizdeki mevcut sendikal sistem nedeniyle güzel sanat dallarında çalışanlar, sendika kurma ve özellikle grev ve toplu sözleşme yapma haklarından yoksun kalmaktadır.
Bütün bunlara ek olarak, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu UNESCO’nun ülkemizin de taraf olduğu 27.10.1980 tarihli Sanatçının Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararında sanatçıların mesleki örgütlenme ve sendikal haklarıyla ilgili olarak aşağıdaki belirtilen başlıklar altında özel düzenlemelere yer verilmiştir.
Buna göre;
İzleme başlıklı başlangıç bölümü:
Sanatçıların ortak kaygılarını topluca/ortaklaşa değerlendirebilmesi ve gerekli durumlarda savunabilmesine olanak sağlayacak profesyonel (mesleki) bir zümre olarak tanınma ve sendika veya profesyonel organizasyonlar kurma hakkının olduğunu dikkate alarak,
III. Yol Gösterici İlkeler,madde:4
Üye Devletler, gerektiğinde uygun yasal yollar aracılığıyla, sanatçıların kendi belirledikleri sendika ve meslek kuruluşları kurma ve söz konusu kuruluşların üyesi olma hak ve özgürlüğüne sahip olduklarını garanti etmelidirler.
III. Yol Gösterici İlkeler,madde:7
Üye Devletler, milletlerin kültürel ve genel anlamdaki kalkınmalarında sanatsal faaliyet ve yaratıcılık göz önüne alındığında, sanatçının bireysel veya dernek, sendikalar aracılığıyla sanatlarını icra ettikleri toplumların yaşantısına bütünüyle katılmasına fırsat veren şartlar yaratmalıdırlar.
V. Sosyal Mevki madde:5
Üyelerin çıkarlarını temsil etmek ve korumak amacıyla sanatçı sendika ve meslek gruplarının haklarını kabul etmeli ve sanatsal aktiviteyi teşvik etmek, korunması ve gelişimini sağlamak için alınması gereken önlemler konusunda kamu otoritelerine önerilerde bulunma fırsatı sunmalıdır.
VI. Sanatçının İstihdam, Yaşam ve Çalışma Koşulları; Mesleki Kuruluşlar ve Sendikalar madde:5 fıkra: e
İstihdam ve çalışma koşullarının korunması konusunda mesleki kuruluşların ve sendikaların sahip olduğu rolü kabul ederek, Üye Devletler aşağıdaki adımları atma konusunda teşvik edilirler:
(e) sanatçılara ve sanatçı sendikalarına yeni teknolojilerin çalışma şartları veya istihdam olma konusunda yarattığı zorluklarla alakalı olarak yardımcı olmak.
VII. Kültürel Politikalar ve Katılım
İşbu Tavsiye Kararının 111.7 ve V.5 paragrafları çerçevesinde Üye Devletler, genellikle herkesin olduğu gibi sanatçının ve sanatçıları temsil eden iş ve ticaret birliği örgütlerinin fikirlerine saygı duyulması amacıyla gerekli önlemlerin alınması konusunda UNESCO’nun Halkların En Geniş Ölçekte Kültürel Yaşama Katılımı ve Katkılarına ilişkin Tavsiye Kararı’nın doğrultusunda, kültürel politikaların formülasyonu ve uygulanmasını dikkate alarak çaba sarf etmelidirler. Bu amaçla sanatçı ve sendikaları için tartışma, karar verme süreçleri ve gelecekte amaçlanan hedeflerin icrasına katılım amacıyla gerekli düzenlemelerin yapılması konusunda teşvik edilirler.
UNESCO’nun 27.10.1980 tarihli söz konusu Tavsiye Kararında yer alan bu hükümler ve Tavsiye Kararı doğrultusunda düzenlenen 1982 Anayasasının Sanatın ve Sanatçının korunması başlıklı 64.maddesi gereğince, ülkemizde sanatçıların sendikal örgütlenmelerinin desteklenmesi ve geliştirilmesi konusunda özel düzenlemeler yapılması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenle,12.09.1980 öncesinde 274 sayılı Sendikalar Kanunu kapsamında düzenlendiği gibi, Güzel Sanatlar İşkolu ayrı bir işkolu olarak düzenlenmeli ve buna ek olarak istihdam ve emek piyasalarının
özelleştirildiği, çalışma sisteminin esnekleştirildiği günümüz Türkiye’sinde, sendikal örgütlenmenin de bu gelişmeler paralelinde düzenlenmesi ve örgütlenme modellerinin de esnekleştirilerek bu yolla sendikal örgütlenmenin geliştirilmesi, güçlendirilmesi ve en küçük üretim birimlerine dahi yaygınlaştırılabilmesi için olanak tanınması gerektiği düşünülmektedir.
Nitekim 2812 sayılı yasayla yapılan ilk düzenlemede Bankacılık ve Sigortacılık alanı ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar işkolunun kapsamında yer almakta iken, daha sonra bu işkolunun kapsamından çıkarılarak ayrı bir işkolu olarak düzenlenmiştir.
Ek-9)24.06.1983 tarihli Milliyet Gazetesinin “Müzisyenle: Bankacılarla ve Sigortacılarla Ne İlgimiz Var” başlıklı haber kupürünün örneği. (3 sayfa)
Diğer yandan, 6356 sayılı Kanunun İşkolları başlıklı 4.maddesinin 3.fıkrasında “ Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir” hükmüne yer verilmiştir
Görüldüğü gibi, madde hükmünde ilgili konfederasyonların görüşlerinin alınması öngörülmüş, ancak konfederasyonların mutabakat sağlanması hükmüne yer verilmediği gibi, uluslararası normların göz önünde tutulması öngörülmüştür.
Bugün ülkemizde (Sine-Sen) Sinema Emekçileri Sendikası, Yazarlar Sendikası, Oyuncular Sendikası, Sinema Tv Sendikası ve Sendikamız olmak üzere güzel sanatlar dalında faaliyet gösteren sendikalardan sadece Sine-Sen Sendikası DİSK bünyesinde yer almakta olup, güzel sanatlar alanının Ticaret, Büro, Eğitim, Güzel Sanatlar başlıklı 10 sıra numaralı işkolu kapsamından çıkarılarak ayrı bir işkolu şeklinde düzenlenmesinin işkolları üye sayılarında sonucu etkileyici herhangi bir değişikliğe de neden olmayacağını özellikle belirtmek istiyoruz.
Tüm bu nedenlerle ve Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca örneği Ek:8’de sunulmuş olan başvurumuza yasal süresi içerisinde karşılık verilmemesi nedeniyle, İşkolları Yönetmeliğinde gerekli değişikliğin yapılarak güzel sanatlar alanının ayrı bir işkolu olarak düzenlenmesinin anılan Bakanlığa tavsiye edilmesi amacıyla Başkanlığınıza başvurma gereği duyulmuştur.
Ek-10)Ankara 17.Noterliğince düzenlenmiş bulunan 17.04.2020 gün ve 03361 yevmiye numaralı imza
sirkülerinin örneği (2 sayfa)
YASAL NEDENLER:Anayasa’nın 51, 53, 64 ve ilgili diğer maddeleri,6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve İşkolları Yönetmeliği ve sair ilgili diğer yasal mevzuat.
KANITLAR :Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Disk, Hak-İş, Tisk ve Türk-İş Genel Başkanlıkları ile yapılan yazışmalar ve sair ilgili tüm yasal kanıtlar.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
İşkolları Yönetmeliğinde gerekli değişikliğin yapılarak güzel sanatlar alanının ayrı bir işkolu olarak düzenlenmesinin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına tavsiye edilmesini arz ve talep ederim.
Saygılarımla,
Şikayetçi
Yaşar YURTSEVEN
Genel Başkan
EKİ: Metinde belirtilen ek belgelerin kayıtlı olduğu bir adet CD
(Toplam 10 kıta 28 sayfadır)
Bu yazımda, Covid-19 salgını nedeniyle getirilen kısıtlama ve yasaklamalardan en çok zarar gören meslekler arasında yer almasına karşın, toplumun gündeminde yer almayan müzik ve sahne emekçilerinin sendikal örgütlenmelerine katkı sağlamak amacıyla kısa bir hatırlatmada bulunmak istiyorum.
Sendikalar; üyelerinin ekonomik, sosyal, kültürel, mesleki hak ve çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi amacıyla faaliyet gösteren meslek kuruluşlarıdır.
Sendikalar hak arama ve geliştirme yolundaki en etkili kuruluşlar olup, bunun dışında da başka bir yol ve yöntem yoktur.
Buna karşın ülkemizde müzik, sinema ve tiyatro alanlarında kurulan sendikalar, aşağıda açıklamaya çalıştığım nedenlerden dolayı ne yazık ki yeterli güç ve etkinliğe ulaşamamaktadır.
Sendika Ana Tüzüğü, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile bu kanuna ek tüzük ve yönetmelikler kapsamında hazırlanır.
Ayrıca 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda hüküm bulunmayan hallerde, 5253 sayılı Dernekler Kanunu hükümleri de uygulanacağından, sendikaların amaç, kapsam, görev ve işleyişini belirleyen sendika tüzüğünün hazırlanması sırasında bu konuya da dikkat edilmelidir.
Tüzüğün hazırlanması sırasında ayrıca sendikanın faaliyet göstereceği işkolu belirlenecektir.
Güzel Sanatlar Alanı Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar 10 sıra numaralı işkolu kapsamındadır. Ancak müzik ve sahne çalışanları büyük bir çoğunlukla 18 sıra numaralı Konaklama ve Eğlence Yerleri başlıklı işkolunun kapsamında çalıştıklarından, tüzüğün hazırlanması sırasında bu farklılık dikkate alınmalı ve sendikanın faaliyet göstereceği iş kolunun belirlenmesinde buna göre karar verilmelidir.
Otel, gazino, pavyon, bar, gece kulübü, kafe, restoran, düğün salonu gibi konaklama ve eğlence yerleri ile konser, festival gibi müzikli etkinliklerde çalışan/görev alan enstrümanist, solist, vokalist, koro sanatçısı, elektronik müzik yapımcısı, akortçu, dansör, dansöz, dans grubu, takdimci, showman, seslendirme teknisyeni ve yardımcısı, konser organizatörü, efekt yapımcısı, ışıkçı, animatör, rodi* gibi müzik ve sahne emekçileri, müzik alanında faaliyet gösteren sendikalara üye olabilirler.
Ülkemizde 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri kapsamında faaliyet gösteren sendikalar, sadece üyelerini temsil edebilir ve onlara karşı sorumluluk taşırlar.
Sendikanın tüzel kişiliğini Genel Merkez temsil eder şubelerin tüzel kişiliği yoktur.
Bu nedenle sendikaların tüm borç ve alacaklarından genel merkez sorumludur.
Sendikaların vergi ve SGK prim borçlarının sendika tarafından ödenememesi halinde, bu borçların ödenmesinden sendika genel merkez yöneticileri kişisel mal varlıklarıyla sorumluluk taşırlar.
Sendikalar, sadece yasal grev uygulamasında “grev fonundan” üyelerine ödemede bulunabilirler.
Üyelere maddi yardımda bulunulabilmesi için, sendika üyelerinin yer aldığı bir dernek ve bu derneğin bünyesinde de dayanışma ve yardımlaşma sandığı kurulması gerekmektedir.
Bu sandık kanalıyla, sandığın maddi gücü ve sandık yardım yönetmeliğinde belirlenecek koşullar çerçevesinde, sandık üyelerine karşılıksız yardım yapılabileceği gibi borç para da verilebilir.
Ancak borç para verilmesi halinde, sandığın “banker” olarak işlem göreceği ve “banka ve sigorta vergilerine” tabi tutulacağı ve bu doğrultuda hazineye “teminat” yatırılması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Ülkemizde uygulanan işkolu sendikacılığı ve baraj uygulaması nedeniyle, ister 10 sıra numaralı Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar İşkolunda isterse 18 sıra numaralı Konaklama ve Eğlence Yerleri alanında faaliyet gösterilsin, sanatçı sendikalarının toplu iş sözleşmesi ve grev haklarını kullanmaları mümkün olamamaktadır.
Bu nedenle güzel sanatlar alanında faaliyet gösteren sendikaların üyelik aidatlarını işverenler kanalıyla (check off) tahsil olanağı bulunmamakta ve sendika aidatları üyelerden makbuz karşılığı ya da banka kanalıyla tahsil edilmektedir.
Sendikanın kuruluş aşamasında, örgütlenmenin ilk heyecanıyla aidatların ödenmesi konusunda oluşan istek ve heyecan bir süre sonra giderek kaybolmaktadır.
Mevcut yasal sistem, sanatçıların özgün çalışma koşulları ve diğer olumsuz etkenler nedeniyle hakların elde edilmesi ve geliştirilmesi uzun bir süreç ve sabır gerektirmektedir.
Bu durum karşısında umdukları ve bekledikleri gelişmeleri elde edemeyen üyeler, olumsuz düşünce ve tavırlara girmekte, yönetimler hakkında ağır şekilde eleştiriler yapılmakta ve genellikle ilk başvurulan yol da aidatların ödenmemesi olmaktadır.
Bu nedenlerle de müzik işkolunda faaliyet gösteren sendikalar, hiçbir zaman gerekli ve yeterli ekonomik güç ve altyapıya sahip olamamakta, giderlerini karşılamakta zorlanmakta ve amatör yöneticiler tarafından yönetilen bu sendikalar kurumlaşma olanağından yoksun kalmaktadırlar.
Bütün bu gerçekleri bilmeyen ya da görmezlikten gelen üyeler de sendikalarını acımasızca eleştirerek zaten amatör olarak çok kısıtlı olanaklarla çalışan yöneticilerin görevlerinden soğuma ve uzaklaşmalarına neden olmaktadırlar.
Bilinmelidir ki dünya tarihinde emekçilerin haklarının elde edilmesi konusundaki en etkili yol sendikal örgütlenmedir ve bunun dışında henüz başka bir yol bulunmamıştır. Bu nedenle örgütlü hak arama ve geliştirme mücadelesinin dayanışma, inanç, kararlılık ve sabır gerektirdiği unutulmamalıdır.
Yine unutulmamalıdır ki; örgütsüz güç köle göçtür ve kurtarıcı bekleyenler kölelerdir.
Mehmet ÇIRIKA
* Rodi, konserlerde sahne ekipmanlarını, enstürmanları taşıyan, kuran, düzenleyip toparlayan kişilere denir.
https://www.karar.com/ekonomi-haberleri/sanatcilar-ozel-asgari-ucret-istiyor-1395578
Müzisyenler isyan etti: Müzik-Sen, Adalet Bakanlığı’na dikkat çeken bir başvuru da bulundu.
